आर्याची गोष्ट सुरक्षिततेचा धडा

 

सुरक्षित स्पर्श आणि असुरक्षित स्पर्श: मुलांना शिकवण्याची सोपी कथा

गावाच्या छोट्या शाळेत शिकणारी आर्या ही ८ वर्षांची गोड मुलगी होती. रोज सकाळी ती शाळेत जाण्यासाठी आईबाबांसोबत हसतमुखाने तयार व्हायची. तिचा स्वभाव मोकळा, बोलका आणि सगळ्यांशी पटकन मैत्री करणारा होता.

एके दिवशी शाळेत "बालसुरक्षा सप्ताह" साजरा होत होता. शिक्षिका संगीता मॅडम यांनी ठरवलं – या आठवड्यात मुलांना सुरक्षित आणि असुरक्षित स्पर्श याबद्दल शिकवायचं.

---

मॅडमचा वर्ग

संगीता मॅडमने वर्गात सगळ्या मुलांना एकत्र बोलावलं आणि हसत हसत विचारलं –
“मुलांनो, तुम्हाला मिठी मारायला आवडतं का?”
सगळ्यांनी एकाच वेळी "हो" म्हणून हात वर केले.

मग मॅडम म्हणाल्या –
“पण सगळे स्पर्श नेहमीच चांगले नसतात. काही स्पर्श आपल्याला आनंद देतात, तर काही आपल्याला अस्वस्थ करतात. यालाच आपण सुरक्षित स्पर्श आणि असुरक्षित स्पर्श म्हणतो.”

---

सुरक्षित स्पर्श म्हणजे काय?

मॅडमने उदाहरण दिलं –

• आईने प्रेमाने मिठी मारणे

• बाबांनी डोक्यावर हात ठेवून आशीर्वाद देणे

• मित्रांनी खेळताना हात धरणे

• डॉक्टरांनी तपासणी करताना आईबाबांच्या परवानगीने स्पर्श करणे

“हे सगळे स्पर्श आपल्याला सुरक्षित वाटतात, कारण यात आपली परवानगी असते आणि यात आपल्यावर प्रेम, काळजी आणि सन्मान असतो.”

---

असुरक्षित स्पर्श म्हणजे काय?

मॅडमचा आवाज आता गंभीर झाला –
“असुरक्षित स्पर्श तो असतो, जो आपल्याला अस्वस्थ करतो, भीती वाटते किंवा लाज वाटते.”
त्यांनी सांगितलं –

• कोणी आपल्या शरीराच्या खासगी भागांना (Private Parts) स्पर्श करत असेल

• स्पर्श करताना विचित्र हावभाव, दबाव किंवा धमकी असेल

• आपल्याला 'नको' सांगितल्यावरही कोणी ऐकत नसेल

मॅडमने सोप्या भाषेत समजावलं –
“आपले खासगी भाग म्हणजे – कपड्यांनी झाकलेले शरीराचे भाग – ओठ, छाती, पोटाखालचा भाग आणि मागील भाग. कोणी यांना स्पर्श करू नये, फोटो काढू नये किंवा दाखवायला सांगू नये. हे तुमचे हक्क आहेत.”

---

"नको" सांगण्याचा सराव

मॅडमने मुलांना उठवून जोरात म्हणायला लावलं –
“नको! हे चुकीचं आहे!”
आर्या आणि तिचे मित्र हसत हसत पण आत्मविश्वासाने म्हणू लागले.

मॅडम म्हणाल्या –
“जर तुम्हाला कुणाचा स्पर्श आवडला नाही, तर लगेच 'नको' म्हणा, तिथून दूर पळा आणि आई-बाबा, शिक्षक किंवा विश्वासू मोठ्यांना सांगा.”

---

घरी आईचा धडा

त्या दिवशी आर्या घरी आली आणि आईला सगळं सांगितलं.
आईने हळूच तिला जवळ घेतलं आणि म्हणाली –
“आर्या, तुझं शरीर तुझं आहे. तुला नको असलेला स्पर्श कुणालाही करू देऊ नकोस, अगदी ओळखीचा माणूस असला तरी. आणि जर काही चुकीचं घडलं, तर लाजू नकोस – मला किंवा बाबांना लगेच सांग.”

---

एक दिवस…

काही आठवड्यांनंतर आर्या सोसायटीच्या खेळाच्या मैदानात होती. एक ओळखीचा काका तिला चॉकलेट देत होता, पण त्याचा हात तिच्या खांद्यावरून खाली सरकला.
आर्याला मॅडमचे शब्द आठवले – “अस्वस्थ वाटतंय म्हणजे असुरक्षित स्पर्श.”

तिने लगेच “नको!” म्हटलं, तिथून पळाली आणि आईला सगळं सांगितलं.
आईने तिला कौतुकाने मिठी मारली – “तू खूप शहाणी आहेस! तू स्वतःला सुरक्षित ठेवलंस.”

---

कथेचा संदेश

• सुरक्षित स्पर्श आनंद, प्रेम आणि सन्मान देतो.

• असुरक्षित स्पर्श अस्वस्थता, भीती आणि लाज निर्माण करतो.

• मुलांना लहानपणापासून "नो" म्हणण्याचं धैर्य शिकवणं गरजेचं आहे.

• विश्वासू मोठ्यांशी मोकळेपणाने बोलण्याची सवय लावावी.

---

पालक आणि शिक्षकांसाठी टिप्स

1. सोप्या भाषेत समजवा – तांत्रिक शब्द न वापरता मुलांना उलगडून सांगा.

2. चित्रे किंवा कथा वापरा – मुलांना लक्षात ठेवणं सोपं जातं.

3. रोल-प्ले करा – ‘नको’ म्हणण्याचा सराव घ्या.

4. विश्वासाचं वातावरण तयार करा – मुलांनी भीती न बाळगता गोष्टी सांगायला हव्यात.

5. वारंवार पुनरावृत्ती करा – एकदा सांगून थांबू नका, वेळोवेळी आठवण करून द्या.

---

ही कथा वाचून मुलांना फक्त नियम न कळता, धैर्य आणि आत्मविश्वासाने वागण्याचं बळ मिळतं.
अशा कथा शाळा, बालसभा किंवा घरी झोपताना सांगितल्या तर त्याचा परिणाम जास्त होतो.